آبان سال 1363 یکی از مهمترین مراکز دانشگاهی کشور برای تربیت نسل جوان، کارآمد و متخصص در شهر تهران پای به عرصه حضور گذاشت و فعالیت خود را با رشته‌های مختلف علوم انسانی، فنی و مهندسی، علوم پایه و کشاورزی با جذب 250 دانشجو آغاز کرد.
واحد علوم و تحقیقات در مدت زمانی کوتاه چنان توسعه پیدا کرد که اکنون دارای 21 دانشکده و 4 مرکز تحقیقاتی، آزمایشگاهی با بیش از 504 رشته تحصیلی در مقاطع مختلف کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکترا است و قریب به 65 هزار نفر از این واحد دانشگاهی فارغ‌التحصیل شده‌اند.
تمام مراحل آموزشی و تحقیقاتی این واحد دانشگاهی مطابق با آخرین مصوبات و شاخصه‌های آموزشی شورای عالی برنامه ریزی دانشگاه آزاد و وزارت علوم و تحقیقات و فن‌آوری است که تاکنون ثمرات بسیاری را برای کشور به همراه آورده‌ است و به عنوان نمونه می‌توان ثبت هفت اختراع از سوی دانشجویان این واحد در کشور و چندین مرکز علمی مثل بانک ژن جهانی را نام برد.
واحد علوم و تحقیقات با ایجاد شبکه‌ای در کشور درصدد گسترش برنامه‌های خود با سرعت و در پهنه وسیعتری بوده و سعی بر برقراری ارتباط با مراکز تحقیقاتی و مطالعاتی و دانشگاه‌های معتبر دنیا به منظور تربیت و پرورش نیروی انسانی متخصص و مسئولیت‌پذیر نسبت به جامعه دارد

دانشجویان آموزش عالی این واحد به همراه اعضای هیأت علمی آن تاکنون با چاپ صدها مقاله ISI سهم بسزایی در تولید علم کشور و خیزش علمی ایران برای تحقق سند چشم انداز بیست ساله کشور داشته‌اند.
راه‌اندازی کتابخانه الکترونیکی در کنار کتابخانه مرکزی و کتابخانه‌های دانشکده‌های مختلف این واحد و راه‌اندازی انجمن‌های علمی مختلف، برقراری ارتباط با سایت‌های علمی و ایجاد سایت‌های علمی گوناگون، مکانیزه شدن سیستم آموزشی و ارائه خدمات آموزشی اینترنتی به دانشجویان، ارائه لیست دروس و برنامه درسی استادان و اعضای هیأت علمی در هر نیمسال از طریق شبکه اینترنتی، چاپ مجلات علمی دانشجویی، دارا بودن امکانات آزمایشگاهی متنوع و تخصصی، ایجاد فضای مناسب آموزشی و تحقیقاتی، بهره‌مند بودن دانشکده‌های مختلف از امکانات اینترنتی و اطلاعاتی و ایجاد سایت‌های علمی و ارتباطاتی مختلف در دانشکده‌ها از امور مهم و ارزشمندی است که در واحد علوم و تحقیقات دانشگاه آزاد اسلامی به مرحله انجام رسیده‌اند.
اکنون بیش از ربع قرن از فعالیت دانشگاهی که نخستین زمزمه‌های ایجاد آن در اردیبهشت سال 1361 به گوش رسید، می‌گذرد و شایسته است یکی از بزرگترین مجتمع‌های آموزشی و تحقیقاتی آن را با هم بهتر بشناسیم و چگونگی شکل‌گیری دانشکده‌ها و مراکز آزمایشگاهی و تحقیقاتی واحد علوم و تحقیقات مانند: فنی و مهندسی،‌ مهندسی مواد، علوم پایه، کشاورزی و منابع طبیعی، علوم انسانی و اجتماعی، زبان و ادبیات، الهیات و فلسفه، علوم و فنون دریایی، مدیریت و اقتصاد،‌ دامپزشکی، محیط زیست و انرژی، علوم و مهندسی صنایع غذایی، مهندسی پزشکی، حقوق و علوم سیاسی، هنر و معماری، مهندسی نفت، مرکز تحقیقات فیزیک، پژوهشکده مهندسی محیط زیست و فن آوری، مرکز تحقیقات مطالعات محیط زیست، مجتمع آزمایشگاهی و سایر مراکز را مرور کنیم.
دانشجویان آموزش عالی این واحد به همراه اعضای هیأت علمی آن تاکنون با چاپ صدها مقاله ISI سهم بسزایی در تولید علم کشور و خیزش علمی ایران برای تحقق سند چشم انداز بیست ساله کشور داشته‌اند
چشم‌انداز و اهداف
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات مهمترین واحد دانشگاهی جامع در کشور با اعتبار جهانی و مبتنی بر هویت ایرانی‌- اسلامی خواهد بود که در راستای تولید، توسعه و انتقال علم و فناوری با ارائه خدمات آموزشی و پژوهشی در حل مسایل اساسی جامعه و توسعه پایدار آن گام بر می‌دارد.

ماموریت دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات
دانشگاه آزاد اسلامی واحد علوم و تحقیقات با هدف ارتقای کمی و کیفی آموزش و پرورش در راستای اداره علمی امور کشور و اعتلای نام جمهوری اسلامی ایران به وجود آمده‌ است. این مرکز دانشگاهی طیف وسیعی از برنامه‌های آموزشی را در مقاطع کارشناسی، کارشناسی‌ارشد و دکتری به‌ویژه در تحصیلات تکمیلی برای دانشجویان داخلی، منطقه‌ای و بین‌المللی ارائه و زمینه‌های لازم را برای گذراندن فرصت‌های مطالعاتی استادان سایر دانشگاه‌های داخلی و خارجی همچنین برقراری دوره‌های فوق دکتری فراهم می‌سازد.

واحد علوم و تحقیقات با ایجاد شبکه‌ای در سطح کشور درصدد گسترش برنامه‌های خود با سرعت و در پهنه وسیعتری بوده و سعی بر برقراری ارتباط با مراکز تحقیقاتی و مطالعاتی و دانشگاه‌های معتبر دنیا به منظور تربیت و پرورش نیروی انسانی متخصص و مسئولیت‌پذیر نسبت به جامعه دارد.
همگام شدن با تحولات علمی جهان و ایفای نقش موثر در عرصه‌های جهانی، کسب فناوری‌های نوین و کاربردی کردن و تجاری سازی دستاوردهای علمی و پژوهشی از اهداف این واحد است
این واحد دانشگاهی مشوق فعالیت‌های تحقیقاتی، توسعه مرزهای دانش و طراحی فعالیت‌های خلاقانه بوده و توسعه اقتصادی، فرهنگی و اجتماعی را در کشور تسهیل می نماید.شرایط حاکم بر فضای دانشگاه مبتنی بر هدایت دانشجویان و مشارکت و تعامل مستمر دانشجویان با کارکنان و اساتید با تکیه بر ارزش‌هایی چون خدامحوری، وجدان کاری، ارج نهادن به حقوق و کرامت انسانی، صداقت، از خودگذشتگی، خلاقیت و نوآوری، قانون مداری، عدالت گستری و شایسته سالاری است.
این واحد دانشگاهی با در اختیار داشتن امکانات سخت افزاری و نرم افزاری مناسب و با استفاده از فناوری‌های نوین، امکان توسعه و تکامل توانمندی‌های بالقوه کارکنان، دانشجویان و اعضای هیات علمی را به عنوان ارزشمندترین سرمایه انسانی فراهم می سازد و از این طریق به ارتقای سطح رفاه عمومی جامعه و توسعه پایدار کمک فراوانی می‌کند.


اهداف و مقاصد کلی واحد علوم و تحقیقات
1- تقویت فضائل اخلاقی، ایمان و امید به آینده در میان دانشجویان، اعضای هیات علمی، کارکنان و پرورش فارغ التحصیلان، پژوهشگران و کارآفرینان توانمند، مومن و متعهد به کشور
2- کسب جایگاه شایسته و درخور شان دانشگاه علوم و تحقیقات در کشور، منطقه و جهان
3- ایجاد محیط یادگیری پویا، خلاق و نوآور و ارتقای کیفیت و متحول کردن امور آموزشی و پژوهشی
4- همگام شدن با تحولات علمی جهان و ایفای نقش موثر در عرصه‌های جهانی، کسب فناوری‌های نوین و کاربردی کردن و تجاری سازی دستاوردهای علمی و پژوهشی
5- ایجاد و حفظ تعاملات و ارتباطات سازنده در راستای فعالیت‌های آموزشی، پژوهشی و فرهنگی با سازمان‌های دولتی، خصوصی و موسسات غیرانتفاعی و نیز نهادهای تصمیم ساز و تصمیم گیر در کشور
6- افزایش سهم دانشگاه در تولید، توسعه و انتقال علم و فناوری و ارتباط و همکاری با مراکز علمی، دانشگاهی و فرهنگی در سطح ملی، منطقه ای و بین المللی
7- تحول مدیریتی و ساختاری، اصلاح تشکیلات و فرآیندها و بهبود مستمر آن، جهت بهره گیری موثر از امکانات و منابع(انسانی، مالی، فیزیکی و ...)